Yapay Zeka (YZ, AI) İçeriklerinden Doğan Zararlarda Sorumluluk ve Tahkim

Yapay zeka (YZ, AI) teknolojilerinin hayatın her alanında etkisini artırıyor. Ancak YZ'nin ürettiği içeriklerden doğan zararlar, hukuki sorumluluk açısından hem yapay zeka geliştiricileri hem kullanıcıları hem de hukuk dünyası açısından önemli bir tartışma konusudur. Bu yazıda, basit bir dille "YZ içeriklerinden doğan zararlarda sorumluluk" sorusunun cevabına odaklanacağız.

1. Yapay Zeka Bir Kişi midir, Yapay Zekanın ehliyeti var mıdır?

Yapay zeka, hukuki açıdan bir "kişi" değildir. Yani bir insan gibi ehliyete ve haklara veya sorumluluklara sahip olamaz. Bu nedenle, YZ'nin ürettiği içeriklerden doğan zararlarda doğrudan YZ'nin kendisi sorumlu tutulması mümkün değildir; çünkü hak ve fiil ehliyetleri olmadan sorumluluk üstlenmesi söz konusu olamaz. O yüzden, YZ'yi geliştirenlerin, kullananların veya yöneten kişilerin ya da kurumların sorumluluğu tartışılmaktadır.

2. Yapay Zeka (YZ) Geliştiricilerinin Sorumluluğu

YZ sistemlerini geliştiren yazılım şirketleri veya mühendisler, sistemin güvenli ve etik bir şekilde çalışmasından sorumlu olan kişilerdir. Eğer bir YZ sistemi hatalı geliştirilmişse ve bu hata zarar doğurmuşsa, geliştiricilerin sorumlu tutulması gündeme gelecektir. Ancak bu sorumluluk, genellikle "ihmal" veya "kusur" durumlarında geçerli olarak hukukun karşısına çıkmaktadır. Örneğin, bir YZ sistemi yanlış bilgi yayar ve bu yayınlan bilgi nedeniyle zarar ortaya çıkarsa, bu zararın sebebi yazılımın hatalı tasarımıysa, geliştiricinin sorumluluğu gündeme gelebilecektir. 3. Kullananların Sorumluluğu

YZ sistemlerini kullanan kişiler veya kurumlar da bu teknolojiyi kullanma şekillerine göre sorumluluk taşıyabilirler. Örneğin, bir şirket YZ'nin müşteri hizmetlerinde kullanılması halinde sistem yanlış bilgi vererek müşterinin zarara uğramasına neden olduysa şirket sorumlu gündeme gelebilecektir. YZ'nin kullanım amacına ve kullanım şekline göre sorumluluğun ait olduğu taraf değişebilir.

4. Üçüncü Tarafların Sorumluluğu

Bazı durumlarda, YZ'nin ürettiği içeriklerden ortaya çıkan zararlar üçüncü tarafların eylemlerinden kaynaklı olabilir. Örneğin, YZ tarafından üretilen içerik iyi niyetli olmayan bir kişi tarafından manipüle edilip dağıtılırsa, bu durumda zarar veren kişinin de sorumluluğu gündeme gelecektir.

5. Hukuki Düzenlemeler

YZ'nin sürekli gelişen özellikleri nedeniyle YZ sorumluluğuyla ilgili hukuki düzenlemeler dünyada henüz tam anlamıyla oturmamıştır. Avrupa Birliği, ABD ve diğer ülkeler, YZ'nin etik ve hukuki sorumluluklarını belirlemek için hem yeni yasalar yapmak hem de var olanları geliştirmek üzerine yoğunlaşmıştır. Türkiye'de de benzer şekilde, yapay zeka teknolojilerinin neden olduğu zararlarla ilgili özel düzenlemeler yapılması gerekmektedir.

6. Sonuç

Yapay zeka içeriklerinden doğan zararlarda sorumluluk, genellikle şu üç grup arasında paylaştırılır:

• Geliştiriciler: Sistem hatalarından kaynaklı sorumlu tutulur.

• Kullananlar: Yanlış veya kötüye kullanım olması halinde sorumlu tutulur.

• Üçüncü Taraflar: Manipülasyon veya kötü niyetli eylemler halinde sorumlu tutulur.

• 
  

Hukuki açıdan, her olay kendi koşullarına göre değerlendirilmelidir. Bu nedenle, YZ teknolojilerinin etik ve hukuki çerçevede kullanılması, olası zararların önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Toplumsal güvenlik ise, kişilerin empati ve etik değerleri benimsemesine bağlıdır.

Yapay Zeka (YZ, AI) Uyuşmazlıklarında Tahkimin Uygulama Alanları

• YZ Sözleşmelerinden Doğan Uyuşmazlıklar

   YZ yazılım lisansları, geliştirme sözleşmeleri veya hizmet anlaşmalarından kaynaklanan sorunlar tahkim yoluyla çözülebilir.

  
  

• YZ'nin Neden Olduğu Zararlar

   YZ'nin hatalı kararları veya eylemleri nedeniyle ortaya çıkan zararlar, tahkimde ele alınabilir.

  
  

• Fikri Mülkiyet Uyuşmazlıkları

  YZ tarafından üretilen içeriklere ilişkin fikri mülkiyet hakları bağlamında çıkan anlaşmazlıklar tahkimde ele alınabilir.

Av. Selcen BAYÜN