TÜRKİYE VE DÜNYADA TAHKİMDE ESER SÖZLEŞMELERİ (İNŞAAT)

Eser sözleşmeleri, özellikle inşaat projeleri, mühendislik çalışmaları ve büyük ölçekli yapım işlerinde sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bu tür sözleşmelerde taraflar arasında anlaşmazlıklar yaşandığında; genellikle gizli, hızlı ve etkin bir çözüm arayışıyla tahkim yöntemine başvurulur.

Tahkim Nedir ve Tahkim Yargılaması Neden Tercih Edilir?

Tahkim, tarafların kendi aralarında anlaşarak, uyuşmazlıklarını bağımsız bir hakem veya hakem heyetinin yapacağı yargılama ile çözme yöntemidir. Özellikle eser sözleşmelerinde tahkim tercihinin birkaç öne çıkan nedeni sıralanmaktadır.

HIZLI ÇÖZÜM

Mahkeme süreçleri yıllar alabilecekken, tahkim genellikle daha hızlı sonuçlanır. Tahkim kararının, mahkemeler tarafından incelenmesi hususunda mahkemelerin dar bir denetim yetkisi bulunmaktadır.

UZMAN HAKEMLER

Tahkimde, inşaat veya mühendislik gibi teknik konularda uzman kişiler hakem olarak seçilebilir. Bu sayede alınması gerekebilecek bilirkişi raporlarının denetimi kolaylaşacaktır.

ULUSLARARASI GEÇERLİLİK

Tahkim kararları, birçok ülkede kolayca uygulanabilir. Bu husus özellikle uluslararası projelerde çok önemlidir.

TÜRKİYEDE TAHKİM VE ESER SÖZLEŞMELERİ

Türkiye'de eser sözleşmeleriyle ilgili uyuşmazlıklar genellikle inşaat sektöründe ortaya çıkmaktadır. Tarafların karşısına en sık çıkan sorunlar ise;

Müteahhitin inşaatı zamanında tamamlamaması,

İnşaatın kalitesiz malzemelerle yapılması(ayıplı ifa),

Sözleşmede belirtilen bedelin ödenmemesi olarak sıralanabilir.

Bu tür uyuşmazlıklarda taraflar, genellikle tahkimi tercih eder. Türkiye'de tahkim sistemi yerli ve yabancı unsurlar bakımın farklılık arz ederek; Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Milletlerarası Tahkim Kanunu ile ayrı ayrı düzenlenmiştir. Ayrıca, İstanbul Tahkim Merkezi (ISTAC), ICC Türkiye, Türkiye Barolar Birliği Tahkim Merkezi eser sözleşmelerine ilişkin uyuşmazlıklarda sıkça başvurulan bir kurumdur.

DÜNYADA TAHKİM VE ESER SÖZLEŞMELERİ

Dünya genelinde tahkim, özellikle büyük inşaat projelerinde standart bir çözüm yöntemi haline gelmiştir. Örneğin:

-ULUSLARARASI İNŞAAT SÖZLEŞMELERİ

Birçok ülkeyi kapsayan projelerde, taraflar genellikle tahkim şartını sözleşmelere ekler.

-FIDIC SÖZLEŞMELERİ Uluslararası inşaat projelerinde kullanılan FIDIC (Uluslararası Danışmanlar Federasyonu) sözleşmeleri, tahkimi temel bir çözüm yöntemi olarak benimsemiştir.

TAHKİM KARARLARININ UYGULANMASI

Tahkim kararları, Türkiye dahil olmak üzere 170’ten fazla ülke tarafından kabul edilen New York Sözleşmesi kapsamında uluslararası alanda uygulanabilir. Bu, özellikle farklı ülkelerden tarafların yer aldığı projelerde büyük bir avantaj sağlamaktadır. Verilen tahkim kararına yönelik tanıma veya tenfiz yoluna başvurulmasının gerekmesi durumunda tahkim kararlarına yönelik işlemler özellik arz etmektedir.

Sonuç

Tahkim, eser sözleşmelerine ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde hem Türkiye'de hem de dünyada etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Hızlı, uzmanlık gerektiren ve uluslararası geçerliliği olan bir çözüm arıyorsanız, tahkim en iyi seçeneklerden biridir. Ancak tahkim sürecine başlamadan önce, tahkim şartını doğru bir şekilde düzenlediğinizden emin olmalısınız.

Av. Selcen Bayün

Kurumsal tahkim kurallarına örnek olarak aşağıdaki alan adları üzerinden incelemeler yapabilirsiniz.

Türkiye Barolar Birliği Tahkim Merkezi Kurallarını incelemek için https://tahkim.barobirlik.org.tr/Tahkim-Kurallari

İSTAC İstanbul Tahkim Merkezi Kurallarını incelemek için ise https://istac.org.tr/tr/uyusmazlik-cozumu/tahkim/tahkim-kurallari/

ICC Türkiye TOBB Tahkim Merkezi Kurallarını incelemek için ise https://www.tobb.org.tr/HukukMusavirligi/Sayfalar/TOBBTahkimiveTahkimSozlesmesi.php