SÖZLEŞME HAZIRLAMA: TEMEL BİLGİLER

Sözleşmeler, iki veya daha fazla tarafın haklarını ve yükümlülüklerini belirleyen hukuki belgelerdir. Günlük hayatta kira sözleşmesinden alım-satım sözleşmesine kadar pek çok alanda karşımıza çıkar. Ancak bir sözleşmenin geçerli ve hukuki olarak bağlayıcı olabilmesi için bazı temel kurallara uyulması gerekmektedir. İşte sözleşme hazırlarken bilmeniz gerekenler:

1. Sözleşmede Tarafların Ehliyeti (Türk Borçlar Kanunu Madde 11)

Bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için tarafların hukuki ehliyete sahip olması gerekir. Hukuki ehliyet, kişinin kendi adına işlem yapma yeteneğidir.

• Reşit olmayanlar (18 yaşından küçükler) veya kısıtlı kişiler (örneğin, mahkeme kararıyla kısıtlanmış kişiler) sözleşme yapamaz.

• Bu nedenle, sözleşme yapacağınız kişinin ehliyet durumunu kontrol etmeniz önemlidir.

  
  

2. Sözleşmenin Konusu ve Geçerliliği (Türk Borçlar Kanunu Madde 27)

Sözleşmenin konusu hukuka, ahlaka ve kamu düzenine uygun olmalıdır.

• Örneğin, yasa dışı bir faaliyet için yapılan sözleşme geçersizdir.

• Ayrıca, sözleşmenin konusu açık ve anlaşılır şekilde belirtilmelidir. Belirsiz veya yanıltıcı ifadeler ileride sorunlara yol açabilir.

  
  

3. Sözleşmede Tarafların İradeleri (Türk Borçlar Kanunu Madde 28-29)

Sözleşmenin kurulabilmesi için tarafların özgür ve bilinçli bir şekilde iradelerini ortaya koyması gerekir.

• Zorla, tehdit altında veya aldatma yoluyla yapılan sözleşmeler geçersizdir.

• Bu nedenle, tarafların sözleşmeyi kendi rızalarıyla imzaladığından emin olun.

4. Yazılılık ve Şekil Şartı (Türk Medeni Kanunu Madde 706)

Bazı sözleşmelerin geçerli olabilmesi için yazılı şekilde yapılması zorunludur. Örneğin:

• Gayrimenkul satış sözleşmeleri noterde düzenlenmelidir.

• Diğer sözleşmelerde yazılılık zorunlu olmasa da, ileride doğabilecek anlaşmazlıkları önlemek için sözleşmeyi yazılı şekilde hazırlamak her zaman daha güvenlidir.

5. Sözleşmenin Temel Unsurları

Bir sözleşmede bulunması gereken temel unsurlar şunlardır:

• Tarafların bilgileri: İsim, adres, kimlik bilgileri.

• Sözleşmenin konusu: Sözleşmenin neyi kapsadığı açıkça belirtilmelidir.

• Hak ve yükümlülükler: Tarafların yerine getirmesi gereken yükümlülükler ve sahip olduğu haklar net bir şekilde yazılmalıdır.

• Tarih ve imza: Sözleşmenin hangi tarihte yapıldığı ve tarafların imzası bulunmalıdır.

6. Kanuni Dayanak (Türk Borçlar Kanunu Madde 1)

Türk Borçlar Kanunu, sözleşme hukukunun temelini oluşturur. TBK’nın 1. maddesi şöyle der:“Bir sözleşme, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla kurulur.”Bu maddeye göre, tarafların karşılıklı olarak anlaşması sözleşmenin kurulması için yeterlidir.

7. Sözleşme Hazırlarken Dikkat Edilecek Noktalar

Sözleşme hazırlarken şu hususlara dikkat etmelisiniz:

• Tarafların haklarını eşit şekilde koruyun: Sözleşme, taraflardan birine avantaj sağlarken diğerini mağdur etmemelidir.

• Gerekirse uzman desteği alın: Özellikle karmaşık sözleşmelerde bir hukukçudan destek almak ileride oluşabilecek sorunları önler.

  
  

Sonuç

Sözleşmeler, taraflar arasında güven ortamı oluşturur ve ileride doğabilecek anlaşmazlıkları önler. Hukuki olarak geçerli bir sözleşme hazırlamak için yukarıdaki noktalara dikkat edilmesi gerekir. Ancak, karmaşık veya yüksek riskli bir sözleşme hazırlıyorsanız mutlaka bir hukuk uzmanına danışmanız önerilir.

Av. Selcen BAYÜN